Por fucinhos

Despois dunha semana de descanso (non sei si merecido ou non) volvo á disciplina deste blog. Esta semana vou abordar un tema tan importante como é o futuro da nosa lingua, que está nas mans dos rapaces e rapazas que están a medrar i educarse nistes días. Por suposto no mundo tecnolóxico e audiovisual no que vivimos, a televisión e a radio tenhen un rol moi importante na formación dos espectadores. En especial dos rapaces, que asimilan todo o que ven, especialmente deste xeito tan doado e ameno.

Salienta dentro da TVG un programa que xa caseque leva 20 anos emitindo debuxos e programas infantís internacionais en galego, falo por suposto do Xabarín Club. A súa contribución á normalización lingüística pareceme moi importante. E non, a normalización lingüística non son un colectivo de radicais simpatizantes do terrorismo agachados tras das súas pancartas. A normalización lingüística é algo absolutamente necesario si queremos que a nosa lingua siga a ser unha lingua viva e falada. E toda lingua asegura o seu futuro con novos falantes. Algo totalmente necesario e natural nunha sociedade onde conviven dúas linguas sen igualdade de condicións. O fomento da lingua máis feble socialmente ten toda a lóxica para garantir o seu futuro.

O gran mérito do Xabarín é precisamente facer que rapaces que nunca escoitan galego na súa casa ou no seu eido en xeral, o fagan dun xeito totalmente natural. Cando o Xabarín comezou alá polo 1994 eu xa estaba a piques de entrar na universidade, e aínda así vía o programa co meu irmán, que ten o carnet gardado como un tesouro. Eu ía a un colexio privado e os meus companheiros eran nos máis dos casos xente da burguesía corunhesa, clase media-alta, nas antípodas do perfil cotiá de galegofalante. E aínda así, lembro a alguna das minhas companheiras máis estiradas a cantar a canción dos Heredeiros da Crus Que jallo é, co seu famosísimo refrán churras, churras, churras. Porque xunto coas series en galego estaban as estupendas cancións de A cantar con Xabarín que ademáis do megahit dos heredeiros da Crus (tiveron outro chamado Íscalle lura) tinhan boas cancións de grupos galegos como o Estou na lavadora  do Caimán do río Tea, e cancións dos Diplomáticos de Monte Alto, Yellow pixoliñas, etc. O que se deu en chamar Rock bravú. Pero esas cancións cargadas de humor e referencias rurais tenhen o mérito de que xente que ata daquela consideraba demasidado boa para falar galego, cantase con naturalidade e humor as súas letras.

O Xabarín daquela foi unha especie de versión galega da famosa Bola de cristal que rachara con todos os precedentes en programación infantil naquela Espanha efervescente dos oitenta. Porque o Xabarín ademáis de ponher debuxos cun éxito brutal como As bolas do dragón, tinha microespazos propios como a sección na que o doutor TNT falaba das derradeiras tendencias de banda desenhada. Ou a sección de moda de Silvia Superstar, a cantante da banda viguesa The killer barbies. Tamén podíamos escoitar en galego os experimentos caseiros do Mundo de Beakman.

Dun xeito caseque imperceptible ese programa acadou que moita xente comezase ver programas en galego, o que quere dicir no seu caso que podemos consideralo un éxito rotundo no obxectivo que ten a Radio televisión de Galicia de contribuir á normalización lingüística. Xa falarei en xeral da Galega e ata que punto cumple ou non con isa finalidade, alén da obxectividade dos seus informativos ou a evidente falla de naturalidade ao falar en galego dos máis dos seus presentadores.

Saco iste tema, porque no medio dos moitos recurtes e precariedade do mundo editorial galego hai pouco voltou saír á rúa a revista Oink do devandito Xabarín club. É unha boa nova porque é o xeito máis natural de que os espectadores do programa afagan a ler en galego. Un primeiro paso para ganhar lectores para a nosa lingua, comezando con revistas e banda desenhada, e no mellor dos casos pasando á boísima literatura infantil e xuvenil que ten a nosa lingua.

Outra das grandes contribucións da televisión galega á normalización lingüística entre os máis novos son as dobraxes das películas de Asterix. Algunha delas tenhen unha dobraxe épica, como a que de As doce probas ou Asterix e Cleopatra. Falando co meu irmán (e coido que non somos os únicos) marcaronnos tanto istas dobraxes que cóstanos máis velas en castelán, afeitos as moi boas voces dos seus dobradores.

Non me gusta estar sempre en clave planhideira e pesimista, porque son optimista de meu e prefiro quedarme co  bó das cousas, aínda que a situación real da nosa lingua non permite que durmamos nos loureiros pensando que porque a xente sexa quen de ver anime en galego está todo salvado. Pero polo menos é un xeito de que os cativos venzan prexuizos dos seus pais e os adultos que os arrodean, e podan chegar a estimar o galego por eles mesmos ainda que aprender unha lingua require moita disciplina, e a preguiza que xeralmente caracteriza á adolescencia non case ben con ela. Un rapaz que non sexa animado a aprender polos adultos que o arrodean vai sentir menos estimulado a facelo. Se dun xeito doado, como a través da televisión, dáselle a ese rapaz a posibilidade de aprender e practicar unha lingua, ise rapaz será un adulto que  a conheza,  e poderá expresarse nila máis adiante.

Falaba unhas linhas máis arriba da literatura infantil e xuvenil e está a piques de sair un interesantísimo proxecto literario que combina narración e ilustracións. Chámase Vento e chuvia e nel Manuel Gago fala da cultura castrexa, dos seus homes e os seus deuses dun xeito didáctico pero entretido. Unha boa programación en galego pode ser o paso previo a que os rapaces lean libros na nosa lingua.

A teimuda resistencia do galego a políticas represoras no pasado, baseaba ata certo punto no illamento do mundo rural. Niste mundo de aldea global e comunicación planetarias os medios audiovisuais tenhen que ser un aliado que axude a dar un futuro a linguas nunha situación de vulnabilidade. Longa vida ao Xabarín, que siga moitos anos axudando aos nosos rapaces a afacerse a que os seus personaxes favoritos falen na lingua dos seus avós.